Vervallen tijdklemmen kapitaalverzekering per 1 april 2017

Per 1 april 2017 treedt er een maatregel in werking als gevolg van een toezegging tijdens de behandeling van het Belastingplan 2017. De tijdklemmen vervallen voor de kapitaalverzekering eigen woning (KEW), spaarrekening eigen woning (SEW) en het beleggingsrecht eigen woning (BEW). Hierna ga ik in op wat dat betekent voor de praktijk.

Het rentebestanddeel in de uitkering van een KEW, SEW en BEW is onbelast als de uitkering niet meer bedraagt dan:

• € 36.900, als er minimaal 15 jaar is gestort (lage uitkeringsvrijstelling)
• € 162.500, als er minimaal 20 jaar is gestort (hoge uitkeringsvrijstelling)

Voor de vrijstelling van de KEW, SEW en BEW geldt dat er gedurende een aantal jaren (15 of 20 jaar) premie moet zijn betaald. Dit heet de tijdklem. In een aantal bijzondere situaties zoals echtscheiding, verkoop van een woning met een restschuld en schuldsanering hoefde al niet meer aan de tijdklem te zijn voldaan.

Uitkering kapitaalverzekering zoveel mogelijk aanwenden voor aflossing EW schuld

Per 1 april 2017 zijn de tijdklemmen geheel komen te vervallen. Men is dus niet meer aan de hiervoor genoemde termijnen van premiebetaling gebonden. De KEW, SEW of BEW moet zoveel mogelijk gebruikt worden voor de aflossing van de eigenwoningschuld. Voor de Brede Herwaardering kapitaalverzekering is bij beleidsbesluit geregeld dat de tijdklemmen ook komen te vervallen. Voor deze polissen geldt, in tegenstelling tot de KEW, de SEW en de BEW, dat de uitkering niet verplicht aangewend moet worden voor de aflossing van een eigen woningschuld.

Onder het eerdere besluit, dat in een aantal gevallen afkoop toeliet, was een gedeeltelijke afkoop ook toegestaan. Onder de nieuwe wettelijke regeling is dat niet mogelijk. Het moet om een algehele afkoop gaan.

Voor zover de afkoop niet wordt gebruikt voor de aflossing van de eigenwoningschuld cq. restschuld, is er inkomstenbelasting verschuldigd over het rentebestanddeel in de uitkering. Op grond van een brief van de Kennisgroep Verzekeringsproducten en Assurantiebelasting van 20 februari 2017 mag de afkoop van de polis ook gebruikt worden voor een verbouwing van de eigen woning.

Afkopen kapitaalverzekering niet altijd aantrekkelijk

Dat de mogelijkheid om af te kopen bestaat, wil nog niet zeggen dat het ook verstandig is dat te doen. Mogelijk kennen de polissen een gunstig rendement of zal de bank/verzekeraar niet mee willen werken aan een afkoop. Sommige polissen renderen pas op het einde van de looptijd, omdat bij de start kosten in rekening worden gebracht. Ook kunnen boetebepalingen van toepassing zijn bij een vervroegde afkoop. De afkoop kan ertoe leiden dat de eigenwoningschuld vervroegd wordt afgelost, er kan dan boeterente verschuldigd zijn. Kortom: voordat tot een afkoop wordt beslist, zal nagegaan moeten worden in hoeverre dat aantrekkelijk is en wat de gevolgen zijn.

Als de uitkering hoger is dan de resterende eigenwoningschuld, kan een deel van de uitkering belast zijn. Door voor een vroegere uitkering te kiezen, kan er in de toekomst belasting bespaard worden, omdat de uitkering nog niet boven de eigenwoningschuld uitkomt.

Ewoud de Ruiter is fiscaal jurist en directeur van 3RRR Belastingadviseurs bv